NES – Burgemeester Gerard van Klaveren van Ameland heeft zaterdagavond bij de 4 mei herdenking in Nes een toespraak gehouden. Van Klaveren hield de toespraak op de Algemene Begraafplaats in Nes tijdens de herdenkingsbijeenkomst van oorlogsslachtoffers.
Foto: Gerard van Klaveren burgemeester van Ameland leest tijdens de 4 mei herdenking in Nes een speech (onderaan deze foto) voor.
Speech burgemeester Van Klaveren
Dames en heren, jongens en meisjes,
Binnen afzienbare tijd zijn er geen mensen meer die de Tweede Wereldoorlog persoonlijk hebben meegemaakt. Zou deze oorlog daarmee langzaam uit ons collectieve geheugen verdwijnen, en ook herdenkingen zoals deze ? Recentelijk deed het Nationaal Comité 4 en 5 mei samen met de Universiteit Utrecht onderzoek naar de opvattingen en gedragingen van opeenvolgende generaties rondom de begrippen vrijheid, onvrijheid, herdenken, vieren en herinneren. Uit dat onderzoek blijkt dat jongeren de traditie van de Nationale Dodenherdenking waarderen en de jaarlijkse twee minuten stilte belangrijk vinden.
Ook blijkt dat jongeren meer aandacht willen voor slachtoffers van andere oorlogen, oorlogen zoals die in Syrië. Vanavond wil ik mij in de eerste plaats richten tot jullie jongens en meisjes. “Vrijheid is niet vanzelfsprekend” Dat hoor je deze dagen vaak. Het is eenvoudig gezegd maar er schuilt een hele wereld achter. Vrijheid houdt in dat de inwoners van een land zelf mogen bepalen hoe zij de samenleving willen inrichten. Dat zelf bepalen is onderhevig aan spelregels. In een democratisch land kiest de bevolking een parlement en dat parlement besluit bij meerderheid van stemmen hoe in dat land de samenleving wordt ingericht.
Er zijn landen die deze spelregels niet hanteren maar waar één persoon bepaalt wat er gebeurt. Een voorbeeld van zo ́n land is Syrië. Daar bepaalt de president zo ́n beetje alles in z ́n eentje. De bevolking van Syrië had niets te vertellen en kwam in verzet. De president wilde dat verzet onderdrukken en dat leidde tot oorlogsgeweld, een oorlog waaraan maar geen einde lijkt te komen. Van verzet was ook sprake tijdens de Tweede Wereld oorlog.
De bevolkingen van de meeste West-Europese landen pikten het niet langer dat zij werden onderdrukt door één man en zijn volgelingen. Zij pikten het niet dat zij niet zelf mochten bepalen hoe zij de samenleving wilden inrichten en gingen in verzet tegen de Duitse heersers. Zij zetten een beweging in gang, het verzet.
Wij allen zijn de mensen die zich hebben verzet tegen de Duitse overheersing veel dank verschuldigd, want zij hebben ervoor gezorgd, tezamen met de vele militairen van de geallieerde landen, dat wij in 1945 onze vrijheid weer terug kregen. Van verzet was ook sprake toen in 1968 de bevolking van Tsjecho-Slowakije, onder leiding van Alexander Dubček, zich verzette tegen overheersing door de Russen.
Hun verzet, in de geschiedenis boeken beschreven als de Praagse Lente, leidde op 20 augustus 1968 tot een inval van Russische tanks in de hoofdstad Praag. Het verzet tegen de invloed van het communisme in Oost-Europa begon in 1968 in Praag en leidde uiteindelijk in 1989 tot de val van de Berlijnse muur. Vanaf dat markante moment in Berlijn was het met de invloed van de communistische overheersers grotendeels gedaan en kreeg de bevolking van de Oost-Europese landen haar vrijheden terug.
Jongens en meisjes,
Verzet en oorlog liggen dicht bij elkaar. Enerzijds kan verzet leiden tot een oorlog, anderzijds kan verzet leiden tot een beëindiging er van. Je verzetten tegen dictatuur en onderdrukking, daarvoor is moed nodig, want het houdt forse risico’s in. Vandaag herdenken wij hier op Ameland in de eerste plaats de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
Dat kunnen militairen zijn, of verzetshelden, of bemanningen van koopvaardij schepen, of onschuldige burgers die bij de uitoefening van hun dagelijks werk noodlottig getroffen zijn door afweergeschut. Daarnaast willen wij ook stilstaan bij alle anderen die zich hebben verzet tegen onderdrukking en dictatuur en daarbij het leven lieten.
Tenslotte:
Het is hoopgevend dat jong en oud er blijvend waarde aan hechten om dat verzet te gedenken en daarmee onze vrijheid te koesteren.
Burgemeester Gerard van Klaveren